Będzie budżet obywatelski

Uchwała w sprawie zasad i trybu przeprowadzania konsultacji społecznych z mieszkańcami na temat Budżetu Miasta Siedlce na rok 2018 jest przygotowana i będzie poddana opinii radnych w trakcie obrad komisji Rady w grudniu tego roku. Najprawdopodobniej też zostanie wprowadzona do porządku obrad grudniowej Sesji Rady Miasta. Chodzi o to, by przyszły rok poświęcić na przeprowadzenie całego procesu zgłaszania, wyboru i głosowania nad inicjatywami do budżetu, aby w 2018 roku te zamierzenia zrealizować.

Do przeprowadzenia konsultacji projektu budżetu obywatelskiego, nazywanego inaczej partycypacyjnym, posłuży w Siedlcach platforma elektroniczna - dofinansowana z funduszy unijnych - w ramach projektu tzw. e-urzędu. Na rozwój elektronicznych usług komunikacji z mieszkańcami Urząd Miasta otrzymał ostatnio ponad 1,5 mln zł. Inwestycja, poza cyfryzacją procesu konsultacji społecznych, obejmie wdrożenie systemu zarządzania budżetem miasta, uruchomienie systemu "Internetowe Centrum Promocji" oraz rozbudowę systemu elektronicznego obiegu dokumentów w jednostkach organizacyjnych Miasta. (więcej: siedlce.pl/index.php)

Jak to będzie wyglądało w Siedlcach?

Dla projektów i inicjatyw zgłoszonych w ramach budżetu obywatelskiego wydzielono wstępnie nie mniej niż 500 tys. zł. Kwota będzie dzielona dla 4 części Miasta, których granice pokrywają się z granicami okręgów wyborczych w wyborach samorządowych. Połowa z 500 tys. zł. podzielona zostanie tak, że każdy z 4 okręgów otrzyma "swoje bazowe": 62 tys. 500 zł . Pozostałe 250 tys. zł., podzielone przez 74.111 mieszkańców Siedlec (dane: rok 2015) i otrzymane z tego wyniku 3,37 zł. na mieszkańca Siedlec, które z kolei mnożone przez liczbę mieszkańców okręgu, pokaże nam, jaką kwotę dany okręg otrzyma dodatkowo. Przykładowo: okręg nr 4 (północno-zachodnie Siedlce) otrzyma razem 129 661 tys. zł.: 62 500 + 67 161 (19.929 mieszkańców okręgu x 3,37).

Co za to można zrealizować? Sporo. Przykładowo: 300 metrów drogi asfaltowej (bez chodnika; bez kosztów projektu, sama budowa), czy 400-metrowy chodnik o szerokości 2 metrów z kostki brukowej (sama budowa, bez kosztów projektu). Generalnie w skali kraju, jednostkowe, zwycięskie projekty - w ramach budżetów obywatelskich - wahają się od kilkunastu do kilkuset tysięcy złotych. Kwoty dedykowane budżetom obywatelskim też nie szokują - oscylują wokół max. kilku procent budżetu.

Proces konsultacji i głosowania

Siedlecki budżet obywatelski ustalać będziemy w kilku etapach. Urząd Miejski przeprowadzi najpierw - przy udziale Rady Miasta, organizacji pozarządowych i innych podmiotów - dużą akcję edukacyjno-informacyjną. W dalszej kolejności czeka nas: zgłaszanie propozycji projektów przez mieszkańców, weryfikowanie i opiniowanie propozycji mieszkańców przez UM Siedlce, spotkania z mieszkańcami i dyskusja nt. zgłoszonych projektów w celu wyłonienia tych, które zostaną poddane głosowaniu w okręgach, głosowanie mieszkańców, ogłoszenie projektów do realizacji w 2018 roku. Ostatnim etapem będzie ocena i monitoring. Harmonogram budżetu obywatelskiego zostanie – po ewentualnej uchwale Rady Miasta - określony odrębnym Zarządzeniem Prezydenta Miasta.

Projekty do budżetu będziemy zgłaszać dla 4 okręgów odrębnie, do funkcjonujących tam tzw. Punktów Konsultacyjnych. Projekty i pomysły muszą dot. obszaru okręgu. Inicjatywy placówek oświatowych, czy zgłaszane do budżetu obywatelskiego imprezy i festyny lokalne – jeśli mają być realizowane - nie będą mogły ograniczać dostępu do nich pozostałym mieszkańcom Miasta. Zgłoszone, drobne inwestycje i budowy musiały będą dot. gruntów, których właścicielem jest Miasto lub być oddanymi w jego wieczyste użytkowanie.

W konsultacjach nt. projektów i w samym głosowaniu będą mogli wziąć udział już nawet 16-letni siedlczanie. Propozycje projektu, złożone na piśmie – przewidywany okres ich składania to: 1 do 30 kwietnia 2017 roku (termin wydłużony o m-c po sesji grudniowej - przyp.aut.) - będą musiały uzyskać minimum 15 głosów poparcia mieszkańców danego okręgu. Przez kolejny miesiąc (31 dni) propozycje będą weryfikowane formalnie i merytorycznie. "Motywujące" dla mieszkańców będzie to, iż jeśli dany "okręg" nie wykorzysta swojej kwoty, "regulamin budżetu obywatelskiego" dopuszcza możliwość przesuwania pieniędzy do dyspozycji mieszkańców innego okręgu o większym zaangażowaniu w głosowaniu nad projektami, ale pod warunkiem wykorzystania ich w danym roku budżetowym.

Na projekty "z okręgu" głosować będą mieszkańcy tylko danego okręgu. Samo głosowanie jest bardzo innowacyjne. Mając do dyspozycji jedynie 10 punktów, każdy z nas będzie mógł je przyznać - w całości lub cząstkowo - jednemu lub kilku projektom. Głosować będziemy bezpośrednio, elektronicznie lub mailowo przez 7 dni. Zwyciężą w okręgu tylko te projekty, które zdobędą największą ilość punktów i tylko te stworzą listę rekomendowanych projektów do realizacji.

Na co można wydać środki z budżetu obywatelskiego?

Budżet partycypacyjny różni się od konsultacji społecznych tym, że decyzje podjęte przez mieszkańców są wiążące. Jest wiele różnych modeli takiego budżetu. W każdym z nich zakres bezpośredniego wpływu mieszkańców jest różny. Jednak najistotniejsze jest to, iż mieszkańcy mają możliwość zabrania głosu.

Możliwości, na co przeznaczyć kwoty budżetu obywatelskiego, jest wiele – wszystko zależy od potrzeb oraz pomysłów. Jednymi z najczęściej realizowanych inwestycji w jego ramach są tereny rekreacyjne, place zabaw, siłownie plenerowe, tereny z urządzeniami do ćwiczeń sprawnościowych. Realizowane są też chodniki, urządzanie terenów zielonych, ścieżki rowerowe, mała architektura i likwidowane są bariery architektoniczne.

Idea budżetu obywatelskiego

Idei budżetów obywatelskich przyświeca cel angażowania mieszkańców, ale zasadą jest dobrowolność udziału w procesie kreowania inicjatyw i konkurowanie projektów o zdobycie największego, lokalnego poparcia. Partycypacja oznacza bowiem, mniej lub bardziej bezpośrednie uczestnictwo obywateli w życiu społecznym, publicznym oraz politycznym. Budżet obywatelski umożliwia mieszkańcom gminy, dzielnicy, wsi, czy osiedla nie tylko aktywny udział w planowaniu lokalnych wydatków, ale przede wszystkim pozwala na odczucie wpływu i sprawczości na sprawy lokalne. Budżet obywatelski oznacza trwałe włączenie społeczności w sprawowanie władzy w samorządach oraz większą przejrzystość działań całego samorządu. Zwolennicy budżetu partycypacyjnego podnoszą ponadto argumenty o bardziej efektywnym zarządzaniu pieniędzmi, o tym że pozwala on w prosty sposób określić potrzeby większości mieszkańców, skutecznie odpowiada na oczekiwania, integruje lokalną społeczność i wpływa na podniesienie poziomu społecznego zaufania do władz lokalnych.

Minusy budżetów obywatelskich? Są argumenty, że służą do autopromocji lokalnych liderów, że nie ma gremialnego w nich uczestnictwa i głosowania mieszkańców. Jeden z istotnych argumentów to ten, który mówi o tym, że stowarzyszenia, spółdzielnie, fundacje czy inne placówki – mając duży aparat biurokratyczny i podpierając się jakoby realizacją działań statutowych – mogą zastępować obywateli przy zgłaszaniu i zbieraniu pomysłów, przeforsowując swoje, często dziwne inicjatywy. Innym z argumentów przeciwko budżetom obywatelskim jest to, że podważają one reprezentatywność samorządu, umniejszając roli i funkcji wybranych reprezentantów społeczności – czyli radnych, ich podmiotowości.

Budżet obywatelski to instytucja młoda w polskim samorządzie, która pojawiła się jako idea ok. 5-6 lat temu. Uczy się go większość jego zwolenników, samorządowców oraz sami wyborcy. Chciano go wkomponować w sztywne ustawowe ramy, jego etapy czy działania zestandaryzować, zadekretować prawnie zasady i wytyczne. Pojawiały się pomysły zawierania wspólnych porozumień miast, wspólnych harmonogramów realizacji jego wytycznych. Tymczasem - wg danych pisma samorządu terytorialnego "Wspólnoty" z początku tego roku – niespełna 100 samorządów wydzieliło budżety obywatelskie, a kwota 320 mln zł oddana do dyspozycji mieszkańców w skali Polski, nie robi wrażenia.

aut.JiC

Zapraszamy na: www.facebook.com/MiastoPrzyjazne.Siedlce/

logo: Delegatura Rejonowa w Rybniku PZD Okręgowy Zarząd Śląski