Wieńce, kwiaty, znicze, ciszę zadumy, pamięć o ofierze ich życia oraz grany na trąbce motyw muzyczny "Śpij kolego…", to możemy złożyć w hołdzie pomordowanym polskim oficerom i żołnierzom w każdą rocznicę Zbrodni Katyńskiej. Ponad 200 udokumentowanych nazwisk liczy lista mieszkańców Siedlec, żołnierzy, policjantów, urzędników, których zamordowano, począwszy od Katynia, w latach 1940-1952 przez komunistyczne NKWD, UB, Informację Wojskową.
- Często się nad tym zastanawiamy, dlaczego Bóg w historii naszego narodu zesłał tyle cierpienia i bólu, doświadczenia śmierci? – pytał w kazaniu podczas Mszy św. rozpoczynającej uroczystości katyńskie w Siedlcach, ks. Jan Kluska. Wina, zdaniem księdza Kluski, leży w źle wykorzystywanej przez człowieka wolności, w tym wolności od Boga. - Człowiek nadużywając danej mu wolności może powiedzieć Bogu "nie", może wypełnić się grzechem, i tak było z ideologią stalinizmu. Ale jednak ufamy Bogu, że prowadzi nas, Polaków drogą do dobra i zbawienia. Apostołowie też nie przestali głosić Chrystusa, nie przestali mówić o prawdzie i nie przelękli się cierpienia, tortur i śmierci. Ksiądz proboszcz wezwał do podjęcia "współpracy z Bożą opatrznością" w dziele budowania Ojczyzny, z poszanowaniem życia, prawdy, wolności, kształtując ducha patriotyzmu. - Dla chrześcijan patriotyzm to dbałość o dobro wspólne, dojrzałość i odpowiedzialność, troska o rodzinę, i o tym powinniśmy pamiętać – nauczał ks. Kluska. - Niech Golgota Wschodu będzie inspiracją do budowy i stałego odradzania się patriotyzmu, byśmy byli świadomi tego i nie dali się manipulować.
Pod Tablicą Katyńską przy kościele Św. Stanisława BM poza wieloma mieszkańcami miasta, zebrały się liczne poczty sztandarowe siedleckich szkół i instytucji, władze samorządowe Siedlec z prezydentem Wojciechem Kudelskim i przewodniczącym Rady Miasta Henrykiem Niedziółką, wiceprezydentem Jarosławem Głowackim. Społeczność akademicką reprezentowała prof. Tamara Zacharuk, rektor UP-H, Wojsko Polskie delegacja 1 Brygady Pancernej z mjr. Wojciechem Grzybem, a WKU - oficerowie z ppłk. Jerzym Pawlikiem. Nie zabrakło przedstawicieli siedleckiej Rodziny Katyńskiej z Romanem Bareją, Związku Sybiraków, Związku Żołnierzy NSZ XII Okręg Podlaski, stowarzyszeń patriotycznych. Wojewodę mazowieckiego reprezentował kierownik Delegatury MUW Mariusz Orzełowski, a służby mundurowe Komendant Miejski Policji mł. insp. dr Marek Fałdowski. Odśpiewano Hymn państwowy, złożono wieńce i wiązanki kwiatów. Odczytano Siedlecką Listę Katyńską, liczącą 155 nazwisk oficerów i żołnierzy pochodzących z Siedlec, którzy zostali zgładzeni w Katyniu, Charkowie, Twerze, Bykowni. Uhonorowano również odczytaniem nazwisk, zamordowanych dziesięciu dowódców Armii Krajowej podokręgu wschodniego i obwodu siedleckiego.
- Tak długa lista ofiar zmusza do refleksji, zadumy i hołdu dla zamordowanych. Moim zdaniem Katyń to zemsta Stalina za klęską poniesioną w 1920 roku – ocenił w swojej wypowiedzi pod Tablicą Katyńską przyczynę mordu prezydent Siedlec Wojciech Kudelski. – Stalin wydał wyrok na kwiat inteligencji polskiej, na tych co wcześniej z nim wygrali. Zmowa Niemców i Stalina na oczach Europy podzieliła Polskę w 1939 roku. Nikt nas nie wsparł, a jednak broniliśmy się najdłużej spośród wszystkich zaatakowanych państw. – mówił prezydent Siedlec. - Dzisiaj historia kołem się toczy. Niemcy kolejny raz ponad naszymi głowami dogadują się gospodarczo z Rosją, pomimo embarga Europy. I ta sama Europa próbuje nas uczyć też demokracji. Dziś właśnie dokonuje się sąd na Polską w Brukseli. Wolność jest faktem, ale musimy uczyć nasze dzieci aby duch wolnej, suwerennej Polski był podtrzymywany.
Wieńce i wiązanki kwiatów prezydent Wojciech Kudelski i przewodniczący Rady Miasta Henryk Niedziółka złożyli również pod Pomnikiem Sybiraków przy kościele Św. Stanisława, Tablicą pomordowanych w dawnej katowni Urzędu Bezpieczeństwa w budynku przy ul. Piłsudskiego 4 oraz pod Krzyżem Katyńskim, mogiłą 14 zamordowanych żołnierzy AK, NSZ, innych organizacji, grobie ostatniego dowódcy NSZ na Podlasiu mjr. Karola Sęka, które to groby znajdują się na cmentarzu Centralnym przy Cmentarnej. Wszędzie też rozbrzmiewał sygnał Wojska Polskiego "Śpij kolego", zgodnie z Ceremoniałem Wojskowym Sił Zbrojnych Rzeczpospolitej Polskiej.
Członkowie Rodziny Katyńskiej oraz żołnierze siedleckiego garnizonu wojskowego i WKU złożyli też wieńce pod Dębami Pamięci, posadzonymi w Siedlcach dla uhonorowania Władysława Koślacza, podpułkownika Stanisława Trojana oraz kapitana Kazimierza Romualda Dryżałowskiego.
"Siedlczanie. Ofiary Zbrodni Katyńskiej", wystawę plenerową pod takim tytułem otwarto chwilę po uroczystościach na skwerze T. Kościuszki przy siedleckim "Jacku". Projekt zrealizowany został w ramach VI edycji konkursu "Projekt z klasą" przez młodzież z ZSP nr 3 im. Stanisława Staszica, pod opieką mgr Joanny Mędzy. Także dzisiaj 13 kwietnia o godz. 12.00 i 18.00 w Sali Białej MOK, młodzież mogła wysłuchać wspomnień członków rodzin katyńskich.
Zbrodnię Katyńską uczcili również pracownicy i pensjonariusze Domu Pomocy Społecznej Nad Stawami, uczestnicząc o godz. 11.00 w prelekcji dr Wojciecha Włodarkiewicza na temat wydarzeń i mordu roku 1940.
76 lat temu, 3 kwietnia 1940 roku, NKWD rozpoczęło wywóz polskich oficerów z obozu w Kozielsku, a w kolejnych dniach z obozów w Ostaszkowie i Starobielsku. Tak rozpoczęła się zbrodnia katyńska. Łącznie udokumentowano zamordowanie 14 587 osób. Nie udało się do dzisiaj ustalić dokładnej liczby rozstrzelanych. Szacunki mówią o 21 857 zabitych osobach. Z tej liczby, nie wiadomo gdzie, zginęło 7305 osób. W latach 1940–1990 władze ZSRR zaprzeczały swojej odpowiedzialności za zbrodnię katyńską, lecz 13 kwietnia 1990 roku oficjalnie przyznały, że była to "jedna z ciężkich zbrodni stalinizmu".
Siedlecka Lista Katyńska
Siedlecka Lista Katyńska sporządzona przez Pana Jerzego Garbaczewskiego zawiera 155 nazwisk osób związanych z Siedlcami. W większości są to oficerowie, którzy odbywali służbę wojskową w stacjonujących tu jednostkach wojskowych: 9 Dywizji Piechoty, 22 pułku piechoty, 9 pułku artylerii ciężkiej i 9 pułku artylerii lekkiej. Są w tym gronie oficerowie zawodowi, ale także oficerowie rezerwy o różnych cywilnych zawodach: prawnicy, lekarze, urzędnicy, naukowcy, nauczyciele czy ziemianie.
Wśród osób związanych z naszym miastem jest także duża grupa funkcjonariuszy policji państwowej, ale także urzędnicy sądowi, żołnierze Korpusu Ochrony Pogranicza oraz służby więziennej.
Oficerowie z obozu jenieckiego w Kozielsku,
zamordowani i pogrzebani w masowych mogiłach w Katyniu
1. kpt. Stanisław BAKUŁA
2. ppłk Antoni BALKO
3. mjr Stanisław BARDZIŃSKI
4. ppłk JAN ALEKSANDER Bauer
5. kpt. Bogusław Wacław BIELIŃSKI
6. kpt. Lucjan Stanisław BŁOCISZEWSKI
7. kpt. Szymon BOJANOWSKI
8. por. Tadeusz BORKOWSKI
9. mjr lek. Aleksander BRZUSTEK
10. ppłk Roman Tadeusz BOWBELSKI
11. mjr Ignacy BUTKIEWICZ
12. mjr Władysław CIEKOT
13. ppłk Jan CIOŁKOSZ
14. kpt. Czesław DĄBROWSKI
15. mjr Franciszek DMOWSKI
16. por. Marian DMOWSKI
17. kpt. Zdzisław Zygmunt DZIEWULSKI
18. mjr Bolesław EGGERS
19. kpt. Włodzimierz Józef EHRENKREUTZ
20. kpt. Henryk FRENKIEL
21. ppłk Tadeusz Jerzy GADOMSKI
22. por. Marian GÓRSKI
23. mjr Jan GRZELAK
24. mjr Stanisław GUTOWSKI
25. por. Włodzimierz HIPSCH
26. por. Stanisław JACCAK
27. kpt. Stefan Marian KACZMARZ
28. mjr Stanisław KONOPACKI
29. kpt. Mieczysław Stanisław KOWALSKI
30. por. Zygmunt KOWALSKI
31. ppłk Wacław KSIENIEWICZ
32. kpt. Piotr Paweł KUBAJ
33. mjr Franciszek Andrzej KUBALA
34. mjr Oskar Rudolf KUEHNEL
35. kpt. Jan KUŹMA
36. kpt. Franciszek MAJEWSKI
37. por. Bolesław Wawrzyniec MALISZEWSKI
38. por. Stanisław MALUKIEWICZ
39. kpt. Filip NIEBROŃ
40. mjr Wacław Marian NIECZYKOWSKI
41. kpt. Stanisław NIEDBALSKI
42. ppłk Józef OLĘDZKI
43. kpt. Wacław OLSZEWSKI
44. por. Eugeniusz OPALIŃSKI
45. ppłk Czesław RACZKOWSKI
46. kpt. Józef REJDYCH
47. por. Sylwester ROMAŃSKI
48. por. Zygmunt ROSTKOWSKI
49. por. Zygmunt RUDNICKI
50. ppłk Jan SADOWSKI
51. por. Witold SIENKIEWICZ
52. por. Bogumił SIKORSKI
53. por. Mieczysław SKOLIMOWSKI
54. kpt. Albin STANISŁAWSKI
55. mjr Wacław STASIUK
56. Czesław Antoni ŚWINARSKI
57. ppłk Michał TOBIASZ
58. kpt. Zygmunt Marian TOMASZEWSKI
59. ppłk Stanisław TROJAN
60. mjr Witold TRZASKOWSKI
61. por. Stanisław WALCZAK
62. por. Edmund Roman WALCZEWSKI
63. por. Romuald WASILEWSKI
64. mjr Jan Marian WERNER
65. mjr Józef Artur WIDORT
66. por. Ryszard WIERZBICKI
67. kpt. Mieczysław Franciszek WIELOGÓRSKI
68. kpt Stefan WIERZEJSKI
69. kpt. Piotr WILCZEK
70. ppłk Władysław Kazimierz WILCZYŃSKI
71. por. Józef WILKOWIECKI
72. płk Artur Saturnin WIŚNIEWSKI
73. kpt. Mieczysław Franciszek WŁODARSKI
74. kpt. Jerzy Andrzej WODZIŃSKI
75. por. Jan WUJASTYK
76. kpt. Stanisław WYSZOGRÓD
77. mjr Stanisław Julian ŻABOKLICKI
78. mjr Stanisław ZAMBRZYCKI
79. por. Teofil ZAWADZKI
80. por. Heliodor Henryk ZUBIK
81. por. Stefan ŻELAZOWSKI
Oficerowie z obozu STAROBIELSKU,
zamordowani w CHARKOWIE, pochowani w PIATICHATKACH
1. płk Władysław ADAMUS
2. mjr Zdzisław BACZYŃSKI
3. kpt. Feliks BOGUCKI
4. mjr Wiktor Tadeusz BAJER
5. ppłk Jan CHRZANOWSKI
6. por. Stanisław DĄBROWSKI
7. ppłk Teofil DĄBROWSKI
8. kpt. Kazimierz Romuald DRYŻAŁOWSKI
9. mjr Stanisław Franciszek FILAS
10. kpt. Stefan HAJDUK
11. gen. bryg. Jan Władysław JANISZOWSKI
12. płk Mieczysław JANOWSKI
13. por. Czesław Michał KAISER
14. płk Antoni KORZENIOWSKI
15. ppłk Stanisław KOZŁOWSKI
16. ppor. Mieczysław KRYSTYNIAK
17. mjr Stanisław Teodor KULBICKI
18. mjr Tadeusz Bonawentura KUCZYŃSKI
19. por. Stanisław LECH
20. kpt. Bolesław LEMAN
21. mjr Ludwik LISOWSKI
22. kpt. Witold LITWINIAK
23. kpt. Wiktor LWOWICZ-KOSTRZYCO
24. por. Jan Bronisław MALISZEWSKI
25. płk Wiaczesław MICHAŁOWSKI
26. ppłk Wiktor NIEDŹWIECKI
27. mjr Eugeniusz OLEJNICZAKOWSKI
28. kpt. Tomasz Walerian OLSZEWSKI
29. gen. bryg. Jan Maria PIÓRO
30. mjr Tomasz PRZEBÓR-PNIEWSKI
31. kpt. Stanisław PSZCZÓŁKOWSKI
32. ppłk Władysław RAYPERT
33. mjr lek. Wacław RĘCZAJSKI
34. por. Wiktor ROGUSKI
35. gen. dyw. Franciszek Józef SIKORSKI
36. kpt. Bolesław SILICZ
37. ppłk Kazimierz Józef SINGER
38. gen. bryg. Mieczysław SOKÓŁ-SZACHIN
39. kpt. Bolesław Michał STARĘGA
40. por. Stefan STEFANOFF
41. mjr Szymon STORCH
42. kpt. Ignacy SZEWCZYK
43. mjr Wincenty Bonawentura ŚWIERCZYŃSKI
44. Albert TABORTOWSKI
45. rotm. Jan WALIŃSKI
46. ppłk Czesław WARDZIŃSKI
47. mjr Stanisław WŁOGA
48. kpt. Eugeniusz WOJCZAL
49. por. Antoni WORONOWICZ
50. mjr Józef Gabriel WYSOKIŃSKI
51. mjr Kazimierz Emilian ZABOROWSKI
52. kpt Jan Gościsław ŻÓŁKOWSKI
Oficerowie z obozu w OSTASZKOWIE,
zamordowani w TWERZE, pochowani w MIEDNOJE
1. asp. Aleksander BAREJA
2. podinsp. Janusz FELSENHART-SKALSKI
3. asp. Kazimierz JAWORSKI
4. por. Jan KĘPA
5. asp. Tomasz KLENEK
6. asp. Grzegorz KONOWAŁOW
7. urz. sądu okręgowego Władysław KOŚLACZ
8. asp. Józef KULENTY
9. asp. Franciszek MATUSIAK
10. nadkom. Leon PRZYGODA
11. podinsp. Julian RADONIEWICZ
12. asp. Jan SOBCZAK
13. ppor. Ferdynand STAŃCZUK
14. asp. Józef STASZCZYK
15. por. Stefan TALACHA
16. nadkom. Paweł TUZ
17. podkom. Aleksander SUCHODOLSKI
18. podkom. Władysław WYSOKIŃSKI
Zamordowani w BYKOWNI
1. por. Szymon KORNELUK
2. kpt. Bronisław TALAREK
3. Stanisław TALAREK
4. nadkom. Tadeusz SZCZEPKOWSKI
Listę o kolejnych 21 nazwisk, w większości funkcjonariuszy policji państwowej, uzupełnił w swojej rozprawie doktorskiej młodszy inspektor dr Marek Fałdowski. Są to:
1. Aspirant PP – MICHAŁ ADAMCZYK
2. Aspirant PP – STANISŁAW ADAMCZYK
3. Aspirant PP – FRANCISZEK BIARDZKI
4. Aspirant PP – ANDRZEJ BIELSKI
5. Aspirant PP – JÓZEF BURZYŃSKI
6. Aspirant PP – PIOTR CIEPLIŃSKI vel CZEPLIŃSKI
7. Aspirant Służby Więziennej – STEFAN FIDO
8. Aspirant PP – BRONISŁAW JUREK
9. Aspirant Służby Więziennej – EUGENIUSZ KONDRACKI
10. Aspirant PP – ANTONI KOSMALA
11. Aspirant PP – FELIKS KUĆ
12. Kpt. KOP – HENRYK JAN MADYJEWSKI
13. Aspirant PP – JULIAN OSTALSKI
14. Aspirant PP – JÓZEF RESZKO
15. WACŁAW RYMUZA
16. Aspirant PP – JAN SOBCZAK
17. Aspirant PP – WIKTOR SOBIESZCZAŃSKI
18. Aspirant PP – EDMUND STEFAŃSKI
19. Aspirant PP – WIKTOR ŚNIEŻEK
20. Aspirant PP – JAN WIĘCKOWSKI
21. Aspirant PP – JULIAN ZBUCKI
Dzisiaj wspominamy także pamięć 16 żołnierzy AK, NSZ i innych organizacji niepodległościowych, mieszkańców Siedlec i okolic zamordowanych skrytobójczo w nocy z 12 na 13 kwietnia 1945 roku przez funkcjonariuszy Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Siedlcach. Są to:
Zbigniew Szczuka,
Roman Krystosiak,
Aleksander Wierzejski,
Stanisław i Wacław Chacińscy,
Mieczysław i Zygmunt Pilarczykowie,
Henryk Popek,
Zbigniew Byczyński,
Zdzisław Bielecki
i 6 nieznanych do dziś z imienia i nazwiska żołnierzy podziemia.
Tablica przypominająca zbrodnię znajduje się na budynku byłej katowni Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego przy dzisiejszej ul. Piłsudskiego 4. Uczcijmy ich pamięć składając kwiaty w tym szczególnym miejscu oraz na znajdującej się na cmentarzu komunalnym mogile "Szesnastu".
Na ścianie pamięci kościoła pw. Św. Stanisława BM wmurowane są także tablice przypominające dowódców podokręgu wschodniego i siedleckiego obwodu Armii Krajowej noszących wówczas kryptonimy "Sowa", "Jesion". Zostali oni zamordowani po aresztowaniach, które miały miejsce po tzw. "wyzwoleniu":
1. ZYGMUNT CHRZANOWSKI – ps. "LISIECKI"
2. Mjr BOLESŁAW DZIEWULSKI – ps. "MŁYNARSKI"
3. Kpt. WIKTOR GILEWICZ
4. Ppor. STANISŁAW HAŁKA – ps. "RYŚ", "LORD"
5. Por. FELIKS MŁYNARCZYK – ps. "GROT"
6. Mjr JERZY SASIN – ps. "KOPKA"
7. Ppłk HIERONIM SUSZCZYŃSKI – ps. "SZELIGA", "LIZDEJKO"
8. Ppłk dypl. LUCJAN SZYMAŃSKI – ps. "JANCZAR"
9. Mjr MARIAN ZAWARCZYŃSKI – ps. "MIR", "ZIEMOWIT"
10. Ppor. JERZY ŻACZEK
Cześć ich pamięci!
BIP
