Kształcenie zawodowe było tematem Mazowieckiej debaty o edukacji zorganizowanej 21 marca w Siedlcach. Obecni na debacie urzędnicy Ministerstwa Edukacji Narodowej poza zebraniem wielu opinii i uwag, usłyszeli, że kluczowym przesłaniem jest konieczność odbudowy prestiżu szkolnictwa zawodowego i jego struktur.


Siedleckiej debacie przyświecało hasło: Kształcenie zawodowe. Pracodawcy gwarantem dobrej zmiany w kształceniu zawodowym. Spotkanie poprowadzono 3 panelach tematycznych: Pracodawcy gwarantem dobrej zmiany w kształceniu zawodowym, Stan bazy dydaktycznej kształcenia praktycznego po realizacji Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013 i dalsze wyposażanie szkół i placówek oraz Struktura i organizacja kształcenia zawodowego.

To czwarta z kolei debata spośród 16 zaplanowanych przez MEN. Na siedleckie spotkanie przyjechali nauczyciele zawodów, dyrektorzy szkół zawodowych i techników oraz przedstawiciele samorządów lokalnych z całego Mazowsza. Wzięli też w nim udział: senator RP Waldemar Kraska, sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Teresa Wargocka, prezydent Siedlec Wojciech Kudelski, dyrektor Kuratorium Oświaty w Warszawie Aurelia Michałowska, gospodarz spotkania - rektor UP-H prof. Tamara Zacharuk oraz organizator - Wojewoda Mazowiecki Zdzisław Sipiera.

W ramach rządowego projektu "Uczeń. Rodzic. Nauczyciel – Dobra zmiana" od 14 marca w ogólnopolskiej debacie o zmianach w systemie oświaty, weźmie udział tysiące zainteresowanych. Równolegle do prac zespołów eksperckich w MEN (blisko 2 tys. zaangażowanych ekspertów), zaplanowano dyskusje w 16 grupach tematycznych i 16 oświatowych debatach wojewódzkich, z udziałem rodziców, uczniów, nauczycieli i samorządowców. Mają one swoje cztery tematy przewodnie: szkolnictwo specjalne, kształcenie zawodowe, finansowanie, bezpieczeństwo. Ogólnopolska, narodowa debata o systemie oświaty, podsumowana zostanie 27 czerwca w Toruniu. To wówczas poznamy kompleksowe wnioski oraz sugerowane rozwiązania i konkretne działania, które zostaną wdrożone w życie.

- Kształcenie zawodowe miało być w latach 90-tych ubiegłego wieku zlikwidowane. Wytrwaliśmy, utrzymaliśmy te szkoły a pomogły nam w tym samorządy. Chcemy aby państwo odpowiadało za jakość i system kształcenia zawodowego w Polsce – powiedziała wiceminister Teresa Wargocka. – Liczymy,że nasze analizy i badania popytu i podaży zawodów w regionach, nałożone zostaną na plan reindustrializacji państwa premiera Morawieckiego. Jeśli to powiążemy w skali makroekonomicznej z polityką regionalną w nowym systemie kształcenia, to zbudujemy sprawny, elastyczny i efektywny mechanizm, w którym uczniowie coraz częściej wybierali szkoły zawodowe – ocenia wiceminister. – Szkoła zawodowa nigdy nie będzie dobra bez zainteresowania pracodawców. Szkoła powinna ściśle współpracować z pracodawcami na każdym etapie edukacyjnym ucznia i dostosowywać system nauki do regionalnego rynku pracy – dodała. Za taką potrzebą stoją statystyki, z których wynika, iż tylko 9% młodzieży techników kształci u pracodawców konkretne umiejętności zawodowe. To powoduje, że świadectwo ukończenia szkoły średniej potwierdza jedynie poziom wykształcenia, a nie potwierdza zdobytych umiejętności zawodowych, praktycznych, których potwierdzenie daje dopiero odbycie zewnętrznego egzaminu zawodowego.

Dyskusje panelowe poprzedziło przedstawienie uczestnikom debaty dokładnej analizy struktury szkolnictwa zawodowego w województwie mazowieckim oraz najpopularniejszych zawodów wybieranych przez uczniów. Wynika z nich, że nadpodażowe są kierunki kształcenia: technik informatyk, technik żywienia, technik ekonomista. Sektorami gospodarki w których brakuje wykształconych pracowników, są na Mazowszu branże: budownictwo, pracownicy techniczni średniego szczebla, transport i logistyka. Zaprezentowano efekty realizacji działań w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013 w województwie mazowieckim. Przedstawiono planowane działania w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego na lata 2014-2020 ze szczególnym uwzględnieniem środków finansowych przeznaczonych na realizację projektów na poziomie centralnym oraz w regionach. Wg tych danych Mazowsze ma otrzymać 63 mln euro na wsparcie kształcenia zawodowego. Zostaną one wydatkowane na staże i praktyki oraz stypendia uczniów, kształcenie nauczycieli, rozwój doradztwa zawodowego.

- Kształcenie zawodowe jest obszarem zwiększonego zainteresowania młodzieży. Już 55% gimnazjalistów od kilku lat wybiera szkoły zawodowe i technika, aby dostosować się do rynku pracy – argumentowała zasadność wyboru przez MEN tej tematyki Teresa Wargocka. Wiceminister zapowiedziała też tworzenie na poziomie województw placówek prognostycznych oraz promujących analizy i potrzeby rynku pracy i pracodawców. Najpoważniejszym partnerem byłyby urzędy marszałkowskie. – Musimy tworzyć całościowy system, pracownie, centra kształcenia. Dobre doradztwo zawodowe, dobra rozmowa, praca dająca satysfakcję, da efekty w przyszłości.

Przede wszystkim jednak musimy odbudować pozytywny, społeczny odbiór szkół zawodowych, trzeba odbudować ich etos i prestiż – to idea łącząca wystąpienia uczestników debaty i dyskusji w jej trakcie. – Puszczenie dziecka do zawodówki to hańba i ujma w opinii rodziców. Trzeba pracować bardziej nad świadomością rodziców niż samych gimnazjalistów – deklarował Jacek Cieślak, dyrektor Zespołu Szkół im. Melchiora Wańkowicza z Błonia k/Warszawy. Dobrym wzorem podawanym jako przykład dla przemyślanej polityki samorządu w względem szkól zawodowych była i jest polityka Siedlec. - Potrzebna jest strategiczna i kompleksowa polityka, łącząca potrzeby z możliwościami – stwierdził wojewoda mazowiecki Zbigniew Sipiera. – Po przykładzie Siedlec widać, że ludzie stąd nie wyjeżdżają, ale chcą tutaj żyć.

- Rzeczywiście, Siedlce oparły się trendowi upadku szkół zawodowych – powiedział prezydent Wojciech Kudelski na zwołanej w trakcie debaty konferencji prasowej. – Mamy szkołę medyczną, budowlaną, kolejówkę i inne. Prezydent upomniał się jednak o środki finansowe dla samorządów, z tytułu prowadzenia zadań oświatowych. – Aby odciążyć samorządy potrzebna jest większa subwencja oświatowa. Obciążenia te bowiem są dla samorządów bardzo dotkliwe.

Podczas spotkania wiceminister Teresa Wargocka odniosła się do stanu realizacji postulatów oświatowych z kampanii wyborczej z 2015 r.. To, że ok. 70% rodziców w skali kraju nie pośle 6-latków do pierwszych klas podstawówki, uważa za sukces rządu, który "słucha rodziców i im oddał prawo do decydowania o swoich dzieciach". Zapowiedziała umocnienie pozycji kuratora oświaty w nowych rozwiązaniach oraz krytycznie odniosła się do tzw. godzin karcianych nauczycieli.

Podczas Mazowieckiej Debaty Oświatowej uczestnicy paneli zgłosili wiele uwag i wniosków, dotyczących: prowadzenia skutecznej promocji szkolnictwa zawodowego, wdrożenia już od gimnazjów godzin doradztwa zawodowego, wprowadzenia punktacji przyjmowania do szkół by nie trafiali do niej uczniowie przypadkowi, ujednolicenia nazewnictwa przedmiotów zawodowych i wymagań. Ważnym i docenianym ogniwem pozostają pracodawcy, dla których mają być kształceni uczniowie w zakresie umiejętności kluczowych, tj. językowe informatyczne i prezentacyjne. Wnioskowano o wdrożenie dualnego systemu kształcenia, o weryfikację struktury organizacyjnej szkolnictwa zawodowego, o połączenie kształcenia z potrzebami rynku pracy oraz dostosowaniem do potrzeb pracodawców.

Za najważniejszy postulat do realizacji wynikający z siedleckiego spotkania wiceminister MEN Teresa Wargocka uznała konieczność przeprowadzania egzaminów praktycznych w zewnętrznych ośrodkach egzaminacyjnych, na poziomie każdego województwa.- Wchodzimy w przygotowanie systemu edukacji, który będzie elastyczny, będzie systemem podnoszącym kompetencje i odpowiadającym wyzwaniom gospodarczym – zakończyła wiceminister edukacji.

Za pośrednictwem strony http://debataoswiatowa.men.gov.pl każdy może przesyłać do MEN swoje uwagi, wnioski i spostrzeżenia dotyczące najważniejszych tematów związanych z przyszłością polskiej oświaty.