Muzeum Ziemiaństwa w Dąbrowie
Oddział Muzeum Regionalnego im. Mieczysława Asłanowicza w Siedlcach

Muzeum Ziemiaństwa w Dąbrowie znajduje się w otoczeniu zabytkowego parku i sadu. Ekspozycja stała mieści się na parterze późnoklasycystycznego dworu powstałego w 1850 r. dla rodziny Dobrzyńskich. Pomieszczenia przedstawiają typowe wnętrza dworskie średniozamożnego ziemianina, takie jak: sień dworska, pokój pani domu (buduar), pokój pana domu (kancelaria), pokój rezydenta, sypialnia, salon, pokój stołowy, pokój kredensowy oraz kuchnia dworska.

Wyposażono je w meble, przedmioty użytku codziennego oraz dzieła sztuki z przełomu XIX i XX w. Prezentowane eksponaty pochodzą między innymi ze zbiorów Muzeum Regionalnego im. Mieczysława Asłanowicza w Siedlcach, Muzeum Warszawy, Zamku Królewskiego w Warszawie oraz od osób prywatnych. W budynku oficyny zbudowanym w 1852 r. zobaczyć można organizowane wystawy czasowe.

Zwiedzanie zabytkowych wnętrz dworskich nie jest jedyną atrakcją, jaką proponuje Muzeum Ziemiaństwa w Dąbrowie. Osoby odwiedzające obiekt mają możliwość wynajęcia rowerów, rowerów wodnych lub łódki, zorganizowania ogniska, a także skorzystania z nowopowstałej siłowni plenerowej oraz placu zabaw. Podczas spaceru po parku podziwiać można odtworzoną część gospodarczą majątku: spichlerz, drewutnię, gołębnik oraz pasiekę. Decydując się na pobyt w Dąbrowie, mogą Państwo zamieszkać w XIX-wiecznym dworze i oficynie. Obecnie Muzeum posiada 5 pokoi gościnnych oraz apartament zapewniając łącznie 15 miejsc noclegowych. Uczniowie odwiedzający ekspozycje mają możliwość wzięcia udziału w lekcjach muzealnych, podczas których poznają wiele ciekawostek, na temat życia i zwyczajów ziemiańskich. Lekcje odbywają się w pomieszczeniach Muzeum oraz na terenie parku, dzięki czemu uczniowie mogą odpocząć na łonie natury i skorzystać z atrakcji, jakie proponuje obiekt.

Lokalizacja: gmina Przesmyki (około 30 km od Siedlec jadąc trasą Siedlce – Mordy – Przesmyki – Dąbrowa).

Mazowiecko-Podlaskie Stowarzyszenie Agroturystyczne

Pierwsze gospodarstwa agroturystyczne na terenie ziemi siedleckiej rozpoczęły swoją działalność w roku 1994. 9 lipca 1996, z inicjatywy rolników i Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Siedlcach powstało Mazowiecko Podlaskie Stowarzyszenie Ruchu Agroturystyczego, które w roku 2004 zmieniło nazwę na Mazowiecko - Podlaskie Stowarzyszenie Agroturystyczne.

Teren działania obejmuje obszar dwóch odmiennych krain: nadbużańskiego Podlasia i nadwiślańskiego Mazowsza. Członkami stowarzyszenia są rolnicy, prowadzący działalność agroturystyczną z powiatów: siedleckiego, łosickiego, sokołowskiego, węgrowskiego, mińskiego, garwolińskiego, siemiatyckiego i wołomińskiego.

Stowarzyszenie aktywnie promuje region i gospodarstwa agroturystyczne funkcjonujące na ziemi siedleckiej. Co roku opracowuje katalogi agroturystyczne, organizuje imprezy promujące agroturystykę w poszczególnych powiatach i bierze udział w krajowych targach turystycznych. Członkowie Stowarzyszenia podnoszą jakość świadczonych usług, biorą udział w szkoleniach i konkursach na najlepsze gospodarstwo agroturystyczne.

CHLEWISKA

Dom Pracy Twórczej "Reymontówka"

DPT "Reymontówka" to jeden z ciekawszych zabytków w pobliżu Siedlec. Mieści się on w zabytkowym dworku wybudowanym w poł. XIX w. dla rodziny Różańskich. Później dwór i przyległe dobra kilkakrotnie zmieniały właścicieli. W 1926 roku dworek wraz z 300 ha gruntów kupiła wdowa po Władysławie Reymoncie - Aurelia. Na zakup przeznaczyła część pieniędzy z nagrody Nobla, która otrzymał Reymont w 1924 roku za powieść "Chłopi". Rządy Aureli Reymontowej to czasy największej świetnosci Chlewisk. W tym czasie dobudowano wsch. częśc dworu, domek ogrodnika, bramę wjazdową z ogrodzeniem w stylu podhalańskim, uporządkowano park i ogród, wytyczono nowe aleje, posadzono egzotyczne drzewa, krzewy i kwiaty. Od 1939 roku właściciele zmieniali się kilkakrotnie, aż do 1981, kiedy to zespół dworsko - parkowy zakupił Wydział Kultury i Sztuki Urzędu Wojewódzkiego w Siedlcach i powołał Dom Pracy Twórczej "Reymontówka". Organizowane są tu plenery i warsztaty artystyczne, szkolenia, konferencje oraz koncerty. W "Reymontówce" do dyspozycji gości jest:

• sala konferencyjna
• stylowo wyposażony apartament
• biblioteka
• 40 miejsc noclegowych w pokojach jedno-, dwu- i wieloosobowych
• korty tenisowe
• basen dla dzieci

Na życzenie klientów organizowane są:

• plenery i warsztaty artystyczne
• narady
• szkolenia
• konferencje
• wczasy, kolonie, pobyty jedno- i kilkudniowe
• koncerty, bale, wesela i inne uroczystości rodzinne
• przejażdżki konno i bryczkami

Lokalizacja: gmina Kotuń (około 18 km od Siedlec jadąc trasą Siedlce - Warszawa, w Broszkowie skręcić w lewo)

Chlewiska
08-130 Kotuń
tel./fax 025 641 43 19, 025 6420101
http://www.reymontowka.art.pl/

ŻELISZEW

Kościół pw. Św. Trójcy w Żeliszewie Podkościelnym

Kościół drewniany, konstrukcji zrębowej, trójnawowy, z prezbiterium wydzielonym wewnątrz. Dwie kaplice i zakrystie. Zaliczony do zabytków sztuki sakralnej.

Wieża wyniosła, dawniej kryta kopułą, potem przebudowana, na strzelistą, ostatnio remontowana w 1960 roku. W przedsionku wejście na chór i dwie tablice, poświęcone rodzinie Pleszczyńskich i ks. Niedziałkowi. Ściany świątyni malowane farbą olejną, tło pastelowe, zastosowano malarstwo iluzyjne, bogata ornamentyka symbolowa, sufit wypełniony kasetonami z gzymsem stiukowym. Wykonawcy nieznani z lat 1907-1910.

Ołtarze: dwa dawne, barokowe w bocznych kaplicach: w lewej rzeźba Chrystusa Ukrzyżowanego, w prawej obraz NMP Niepokalanie Poczętej. Ołtarz główny i ołtarze w nawach bocznych - dębowe, wykonane w Komarówce w pocz. XX wieku, podobnie ambona i ławki (stalle) w prezbiterium. Ławki w nawie głównej wykonano w roku 1938. Konfesjonały barokowe z XVIII wieku. Chrzcielnica barokowa, w kształcie kielichowym z XVIII wieku. Organy w prospekcie rokokowym z 1776 roku.
Inne zabytki:
3 kielichy ofiarowane przez fundatora w 1769 roku, 2 obrazy malowane w warsztacie Czechowicza: Koronacja NMP i Ukrzyżowanie Pana Jezusa ze św. Janem Nepomucenem. 2 feretrony rokokowe: MB Różańcowej i św. Walentego. Monstrancja z 1770 roku.

Cmentarz grzebalny początkowo był wokół kościoła, w roku 1798 przeniesiony w pobliże drogi do Ozorowa. W 1845 roku poświęcony nowy cmentarz przy drodze do Kotunia, został ogrodzony kamiennym parkanem.

Plebania - po pożarze, zbudowana przez ks. Abramowicza w 1881 roku.

Dzwonnica pierwsza zbudowana w 1778, obecna w 1951 roku. Było wiele dzwonów: spośród dwóch oddanych na armaty w 1794 roku jeden był podobno jeszcze ze starego kościoła - nosił imię Józef, dzwony były przekazywane, bądź zabierane w 1831 i w 1915 roku, podczas ostatniej wojny, w 1941 roku, były zabrane przez Niemców. Obecnie dwa: Jakub i z 1957 roku Franciszek.

Lokalizacja: gmina Kotuń (około 23 km od Siedlec jadąc trasą Siedlce - Warszawa, w Broszkowie skręcić w lewo)

LIW

Zamek Książąt Mazowieckich

Jeden z najcenniejszych zabytków Mazowsza. drewniano - ziemny gród obronny z XI-XII w.

został zastąpiony w XVw. murowanym zamkiem. W latach 20. XV w. z inicjatywy księcia mazowieckiego Janusza I pod kierunkiem muratora Mikołaja (Niklosa) zaczęto wznosić murowany zamek na niewielkim sztucznym wzniesieniu wśród bagien, na rzucie zbliżonym do kwadratu, z bramą wjazdową od zachodu. W 1 poł. XVII w. za rządów księżnej Anny nastąpiła rozbudowa zamku. Podwyższono mury obronne do 11,5 m powyżej podmurówki, występ bramny zamknięto od dziedzińca murem, stwarzając w ten sposób basztę bramną. Dalsza rozbudowa zamku nastąpiła za rządów królowej Bony, która była w konflikcie z rodem radziwiłłów, właścicieli m.in. pobliskiego Węgrowa. Obrona zamku przed Szwedami w 1656 i 1703 spowodowała zniszczenia tak duże, że obiekt popadł w ruinę. Na ruinach w 1782 wzniesiono kancelarię starostwa - obecny biały barokowy dworek, wykorzystując do budowy cegłę zamkową. W okresie II wojny światowej od całkowitej rozbiórki ocalił ruiny zamku młody archeolog amator Otto Werpechowski, który wmówił staroscie niemieckiemu, że na zamku przebywali Krzyżacy. Przeprowadzono nawet prace remontowe.

Po wojnie w latach 50. odremontowano basztę i dworek, a w 1963 otwarto Muzeum - Zbrojownię, gdzie zgromadzono starą broń polską i w Polsce używaną, militaria oraz galerię malarstwa portretowego (głownie z pałacu Ossolińkisch w Sterdyni) i batalistycznego (m.in. Wojciecha Kossaka "Panorama berezyńska" i Emila Brisset "Kapitulacja twierdzy Metz"). Oprócz cieszących oczy eksponatów, muzeum w Liwie oferuje melomanom koncerty muzyki poważnej. Muzeum otwarte jest od wtorku do niedzieli w godz. 10-16. wstęp płatny.

Z zamkiem związanych jest wiele legend. Jedna z nich - "o żółtej damie" dotyczy Ludwiki z Szuyskich LKuczyńskiej. Mąż Ludwiki - dostojnik zamkowy, zakochany w swej żonie, podarował jej cenny pierścień, który wkrótce zginął. Ludwikaotrzymała drugi pierścień, ale ten też zginął. Mąż podarował trzeci, ale zapowiedział, że jeśli zginie i ten, to Ludwika poniesie karę za zdradę małżeńską, o którą mąż ją podejrzewał. Wkrótce ginie trzeci pierścień i Ludwika zostaje skazana na śmierć. Jeszcze sędzia dał jej szansę udowodnienia swej niewinności, jeżeli przewierci ona palcem na wylot cegłę w określonym czasie. Nie udało jej się tego dokonać i została ścięta na dziedzińcu zamkowym. Po pewnym czasie sługa przyniósł trzy pierścienie, które znalazł w gnieździe sroki. Zrozpaczony mąż rzucił się z baszty na bruk zamkowy. Ludwika, nazwana "żółtą damą", krąży o północy po salach zamkowych i murach płacząc i mówiąc, że jest niewinna.

Lokalizacja: gmina Liw (około 30 km od Siedlec jadąc trasą Siedlce - Węgrów, przed Węgrowem skręcić w lewo)

KRZEŚLIN

Kościół paraf. pw. św. Mikołaja

Kościół podominikański i pobernardyński, zbudowany w I poł. XVIII w., przebudowany i powiększony po 1940 roku z częściowym wykorzystaniem w trakcie rozbudowy murów likwidowanych budynków klasztornych. Murowany i tynkowany, trójnawowy z wysoką fasadą zwieńczoną szczytem i dwiema wieżyczkami. Wewnątrz ołtarz główny pierwotnie barokowy z rzeźbami i śś. Bernarda i Franciszka oraz obrazami św. Tekli z XVIII w., a na zasuwie św. Mikołaja z 1830 roku; cztery ołtarze boczne rokokowe; obraz św. Mikołaja z XVIII w. w ramie rokokowej; rokokowy prospekt organowy. Obok kościoła grób por. Tadeusza Chołodzińskiego poległego we wrześniu 1939 roku.

Lokalizacja: gmina Suchożebry (około 11 km od Siedlec jadąc trasą Siedlce - Paprotnia za Golicami skręcić w lewo)

PATRYKOZY

Pałac w Patrykozach

Zbudowany w latach 1832-43 dla generała Teodora Jaroszewskiego wg. projektu Franciszka Jaszczołda w stylu gotyku romantycznego, stojący na niewielkim wzniesieniu. Wody dopływu Liwca zasilały fosę i staw. Jest to budowla odznaczająca się nieregularną i urozmaiconą bryła. Część środkowa wzniesiona jest na odcinku koła, częścią wypukłą skierowaną na pd., wejście znajdule się od strony pn. Od zach. Przylega wieża o trzech kondygnacjach ze ściętymi narożami, a od pd. okrągła baszta o dwóch kondygacjach. Całość budowli ozdabiają szczyty i półszczyty ze sterczynami i pinaklami, lizeny, okna ostrołukowe oraz od strony pd. dwie galerie: na parterze (dawniej przeszklona, mieściła oranżerię) i na piętrze. Wewnątrz dekoracja sztukatorska w postaci gzymsów i rozet; neogotyckie kominki oraz kręcona żeliwna klatka schodowa. W baszcie na piętrze znajduje się sklepienie stalaktytowe z rozetą i maswerkami. W szczycie od pn. umieszczony jest żeliwny herb Szydłowskich - "Lubicz". Pałac otaczał park angielski z altaną utworzoną z rosnących w kręgu topól. Po II wojnie światowej pałac uległ dewastacji. Potem częściowo odbudowano go z przeznaczeniem na szkołę, siedzibę straży pożarnej, magazyn gospodarczy. Po uporządkowaniu spraw własnościowych (tylko 2/3 należało do skarbu państwa) został w końcu 1995 sprzedany osobie prywatnej, która zamierza odbudować pałac, zrekonstruować park i stworzyć wspaniałą rezydencję. Pałac obdarzono mianem "perły Podlasia".

Lokalizacja: gmina Bielany (około 20km od Siedlec jadąc trasą Siedlce - Sokołów Podlaski - w Bielanach Żylakach skręcić w prawo)

ZBUCZYN PODUCHOWNY

Kościół paraf. pw. św. Stanisława Biskupa i Anioła Stróża. Obecnie murowany i otynkowany, neobarokowy, zbudowany w latach 1880-99 wg projektu Karola Rapczyńskiego.

Lokalizacja: gmina Zbuczyn Poduchowny (około 18 km od Siedlec jadąc trasą Siedlce - Międzyrzec Podlaski)

MORDY

Kościół paraf. pw. św. Michała Archanioła

Barokowy kościół z początków XVIII w. Fundacji miecznika drohickiego Baltazara Ciecierskiego. Wyposarzenie wnętrza barokowe. Ołtarz główny klasycystyczny, w barokowych ołtarzach bocznych obrazy Józefa buchbindera: "Św. Józef z Dzieciątkiem", "Anioł Stróż" i "Madonna z Dzieciątkiem" oraz "Chrzest Chrystusa" (nad barokową chrzcielnicą). Na teren kościoła prowadzi murowana brama-dzwonnica, barokowa z 1 poł XVIII w. Na terenie miasta trzy barokowe figury przydrożne z XVIII w. - śś. Michał Archanioł, Jan Nepomucen i Florian.

Pałac Ciecierskich

Pałac z 1 poł. XVIII w. Murowany, barokowy na miejscu dawnego dworu obronnego. Po przebudowie w końcu XVIII i XIX w. Klasycystyczny. Budowa jest dwukondygnacyjna, boczne przydudówki trzykondygnacyjne. Od frontu ryzalit z czterokolumnowym portykiem, w tumpanonie herb "Doliwa" (póżniejszych właścicieli, Zembrzuskich). Do pałacu prowadzi barokowa brama wjazdowa z poł. XVIII w. z arkadowym przejazdem. Całość otacza park z XVIII w. z pozostałościami dawnych fos i wałów oraz wieloma gatunkami drzew iglastych.

Lokalizacja: gmina Mordy (około 17 km od Siedlec jadąc trasą Siedlce - Łosice)

KORCZEW

Pałac Kuczyńskich

Pałac z 2 ćwierci XVIII w., rozbudowany po 1834 wg projektu Franciszka Jasztołda. Jest to budowla późnoklasycystyczna na planie prostokąta, z ryzalitami pośrodku: frontowym z wgłębnym portykiem i ogrodowym zamkniętym trójbocznie, z dwiema oficynami połączonymi z korpusem głównym neorenesansowymi galeriami, murowana z cegły i tynkowana, piętrowa. Pałac był przebudowany w 1930 wg proj. Stanisława Nowakowskiego. Obecnie od 1998 stanowi własność mieszkających na stałe w Anglii praprawnuczek "Pani na Korczewie" i jest stopniowo odnawiany. Otoczony jest parkiem krajobrazowym z 1 poł. XIX w. W parku liczne okazy starodrzewu, szpaler lipowy, a także tarasy, fosa i prześwit na osi pałacu w kierunku pn. W parku kalica (dawniej oranżeria lub teatr) z 1840 i studnia z ok. 1840 zwieńczona figurą św. Jana Nepomucena, wykonaną z piaskowca. Pomnik przed szkołą zbudowaną w 1930, odsłonięty w 10 rocznicę walk z bolszewikami, z płaskorzeżbą przedstawiającą popiersie J. Piłsudskiego i nazwiskami 7 poległych 19 sierpnia 1920 mieszkańców gminy Korczew, walczących w ochotniczym oddziale mjra Feliksa Sas-Jaworskiego. Obecnie pomnik znaduje się w bardzo złym stanie i pozbawiony jest płaskorzeźby i tablicy pamiątkowej.

Lokalizacja: gmina Korczew (około 35 km od Siedlec jadąc trasą Siedlce - Paprotnia - Korczew)

SKÓRZEC

Kościół pw. św. Pawła i klasztor Marianów

Kościół, pierwotnie drewniany, zbudowany w 1711. Obecny kościół wzniesiony z fundacji Krzysztofa Cieszkowskiego, kasztelana liwskiego w końcu XVIII w. Barokowo-klasycystyczny, murowany z cegły, tynkowany, jednonawowy, trójprzęsłowy, o węższym prezbiterium zwróconym ku pd. Z boku nawy w licu fasady znajdują się kruchta i kostnica. Wewnątrz architektoniczny ołtarz głowny, klasycystyczny z końca XVIII w. - w polu głównym barokowy krucyfiks z XVII w. (?) przesłonięty stanowiącym zasuwę obrazem "Zdjęcie z Krzyża" z końca XVIII w., wykonany przez Jana Niezabitowskiego - malarza, zakonnika. Jego autorstwa są też inne obrazy znajdujące się w kościele: "Św. Jan Nepomucen", "Niepokalane poczęcie NMP", "Chrzest św. Otylii" i "Sen św. Józefa". Klasztor klasycystyczny, murowany z cegły, tynkowany, dwukondygnacyjny, przylegający do kościoła od pd. Wewnątrz obrazy J. Niezabitowskiego przedstawiające: Krzysztofa Cieszkowskiego - fundatora i ojca Stanisława Papczyńskiego - założyciela zgromadzenia marinów podczas mszy.

Lokalizacja: gmina Skórzec (około 17 km od Siedlec jadąc trasą Siedlce - Garwolin)

CZOŁOMYJE

Kościół paraf. pw. śś. Szymona Słupnika i Judy Tadeusza

Kościół to dawniej cerkiew unicka, w latach 1875-1919 cerkiew prawosławna. Obecna budowla wzniesiona w latach 1858-59 z fundacji Jana Zembrzuskiego w miejscu drewnianej cerkwi z 1706, spalonej w 1851. Rekonstruowana w 1918, neoromańska, orientowana, murowana z cegły i tynkowana, jednonawowa z wyodrębnionym prezbiterium. Fasada zwieńczona trójkątnym szczytem orza wieżyczka z sygnaturką. Wewnątrz obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z przełomu XVII i XVIII w. obok Kościoła dzwonnica z ok. 1850, drewniana, oszalowana, konstrukcji słupowej, kryta dachem namiotowym.

Lokalizacja: gmina Mordy (około 24 km od Siedlec jadąc trasą Siedlce - Mordy, w Mordach skręcić w lewo)

STARAWIEŚ

W Starawsi znajduje się piękny neogotycki pałac. Jego budowę rozpoczął książę Bogusław Radziwiłł, a ukończono ją w 1661 r. W 1843 r. za sprawą Sergiusza i Marii Golicynów przebudowano w stylu gotyku romantycznego wczesnobarokowy pałac, ukształtowany na planie litery T. Wnętrza budowli zmieniał architekt Bolesław Paweł Podczaszyński. Inspiracją do ich wystroju były plansze z widokami autentycznych angielskich rezydencji, zamieszczone w XIX-wiecznym albumie rysownika Johna Nasha.Takim można go oglądać dzisiaj.

Wytworna rezydencja o jasnych elewacjach wydaje się żywcem przeniesiona z XIX - to wiecznej Anglii. Jest to typowy romantyczny, angielski zamek z ośmioboczną basztą i krenelażem, stylizowany na średniowieczną budowlę obronną. Podziw budzi nie tylko oryginalna elewacja i wspaniale odrestaurowane wnętrza, ale i otaczający budowlę park wraz ze stawami.

Lokalizacja: Dojazd z Węgrowa drogą 696 na północ w kierunku Łochowa.

SUCHA

Wioska leżąca na pograniczu Mazowsza i Podlasia. W 1787 r. gościł w niej król Stanisław August Poniatowski. W Suchej znajduje się Muzeum Architektury Ziemi Siedleckiej.

Najokazalszym obiektem jest tu wybudowany w 1743 r. modrzewiowy dwór. W dworze tym urodził się w 1814 r. August Cieszkowski, filozof i ekonomista, jeden z najwybitniejszych polskich myślicieli XIX w. majątek w Suchej należał do rodziny Cieszkowskich ponad dwa wieki. Po ostatniej wojnie został rozparcelowany, a nowi użytkownicy dworu doprowadzili obiekt do ruiny. Niszczejący dwór próbował w latach 60 i 70 ratować znany filozof prof. Władysław Tatarkiewicz, niestety bezskutecznie. Dopiero kupno siedziby Cieszkowskich w 1989 r. przez dyrektora warszawskich Łazienek prof. Marka Kwiatkowskiego uratowało budynek. Dzięki wykonaniu gruntownego remontu możemy dziś podziwiać w Suchej rzadko obecnie spotykany typ dworu alkierzowego. Nowy właściciel stworzył skansen dawnego budownictwa drewnianego. W latach 90 przeniesiono do Suchej plebanię z pobliskiego Grębkowa, organistówkę z Mokobód, dzwonnicę z Miedznej, wiatrak, karczmę i liczące ponad 100 lat chałupy wiejskie.

Lokalizacja: gmina Grębków (około 40 km od Siedlec jadąc trasą Siedlce - Warszawa)