Energetyka jest w fazie transformacji, czego odbiciem są zmienne koszty na naszych rachunkach za energię elektryczną, gaz i ciepło. Transformacja energetyczna jest wyzwaniem, ale przynosi nam wiele szans, takich jak posiadanie własnych instalacji wytwarzania energii czy poprawę efektywności energetycznej mieszkań. Zanim zdecydujemy się na działania w tym zakresie, warto zbadać, co wpływa na nasze rachunki za energię. Znajomość tych mechanizmów pozwala na świadome użytkowanie energii oraz na obniżenie kosztów jej zużycia.

Energia elektryczna

Z perspektywy gospodarstwa domowego, koszt energii zużywanej jest zależny od stawek spółek obrotu energią (inaczej: sprzedawcy energii) oraz stawek Operatora Sieci Dystrybucyjnej.

Poszczególne fragmenty sieci dystrybucyjnej w Polsce obsługują różni operatorzy. Obsługa tych sieci jest wliczona w nasze rachunki za energię elektryczną, a kwota pokrycia poszczególnych aspektów obsługi sieci stanowi największą część całego rozliczenia. Samą energię sprzedaje spółka obrotu energią, inaczej: sprzedawca energii. Osobom, którzy nie wybrali sprzedawcy z rynku, przydzielany jest sprzedawca z urzędu.

Zarówno sprzedawcy z urzędu, jak i ci wolnorynkowi, oferują różne taryfy dla odbiorców.
W zależności od tego, jakim podmiotem jesteśmy (gospodarstwo domowe, przedsiębiorstwo, gmina) trafiamy do konkretnej grupy taryfowej. Nie mamy wpływu na przypisanie do grupy taryfowej. Natomiast grupy taryfowe poszczególnych sprzedawców oferują różne systemy cenowe, które możemy dobrać do swoich potrzeb. Rozliczenie odbywa się po stałej cenie (G11), lub z rozróżnieniem okresów droższej i tańszej energii (G12 i G13).

Przy analizie doboru taryfy odpowiedniej dla naszego gospodarstwa domowego, można odpowiedzieć sobie na pytania:

  • ●Czy mogę dostosować użytkowanie urządzeń RTV/AGD do taryfy, w której obecnie jestem? Na przykład zaplanować pranie, sprzątanie czy prace ogrodowe wymagające użycia sprzętu elektronicznego wtedy, kiedy w mojej taryfie obowiązuje niższa stawka.
  • ●Czy mój obecny sprzedawca oferuje taryfy, które lepiej odpowiadają okresom, w których zużywam najwięcej energii elektrycznej?
  • ●Czy inni sprzedawcy energii oferują taryfy lepiej dopasowane do mojego zapotrzebowania na użytkowanie energii elektrycznej?

Zmiana taryfy rozliczeniowej będzie wymagała poświęcenia czasu na wybór oferty odpowiadającej potrzebom naszego gospodarstwa domowego. Jednocześnie, jest to najmniej kosztowna metoda oszczędności na rachunkach za energię elektryczną.

Ciepło i gaz

Niezależnie, czy korzystamy z ciepła sieciowego, czy indywidualnej instalacji ogrzewania, rachunki za to medium są silnie uzależnione od paliwa wykorzystywanego do jego produkcji. Polskie ciepłownie oraz systemy indywidualne najczęściej korzystają z węgla kamiennego i gazu ziemnego. Sytuacja rynkowa tych dwóch paliw jest burzliwa ze względu na kwestie geopolityczne oraz politykę dekarbonizacji, co ma wpływ na ich cenę u odbiorcy końcowego.

W blokach wielorodzinnych zazwyczaj korzysta się z ciepła sieciowego, które służy do ogrzewania mieszkań i jako ciepła woda użytkowa. Sieci ciepłownicze mają charakter lokalny i nie istnieją systemy przesyłu ciepła na duże odległości, dlatego dostęp do ciepła sieciowego jest zależny od lokalizacji domu. Bloki wielorodzinne w ciepło zasilają również kotłownie lokalne należące do poszczególnych wspólnot mieszkaniowych.

Gospodarstwa domowe, które nie mają możliwości podłączenia do ciepła systemowego, korzystają z indywidualnych systemów ogrzewania. Stan techniczny i rodzaj w tych systemów ma wpływ nie tylko na koszty ogrzewania, ale także na nasze zdrowie. Odpowiedni komfort termiczny w mieszkaniu silnie wpływa na nasze samopoczucie. Korzystanie ze starych pieców, ale także stosowanie złej jakości opału, czy nawet odpadów nienadających się do domowych instalacji, grozi zwiększeniem stężenia substancji rakotwórczych w pomieszczeniach i okolicy, zatruciem tlenkiem węgla (tzw. czad), stwarza też zagrożenie pożarowe.

Wpływ na ilość zużywanego ciepła ma również klasa energetyczna budynku. Im lepiej izolowany jest budynek, tym mniej ciepła marnuje się przez tzw. mostki termiczne - miejsca w konstrukcji, przez które ciepło ucieka z budynku. Nowe budynki są projektowane w taki sposób, aby ograniczyć to zjawisko. Starsze budynki poddaje się termomodernizacji, do której zalicza się zwiększenie warstwy izolacyjnej ścian, dachu, stropu i podłogi, wymianę lub modernizację okien i drzwi oraz ulepszanie systemu ogrzewania i wentylacji.

Zachowania indywidualne pozwalające na oszczędzanie ciepła to:

  • ●regulacja temperatury w pomieszczeniach - temperaturę należy dostosować do funkcji pomieszczeń: w łazience powinna wynosić zwykle do 24–25°C, w pokoju dziennym lub dziecięcym 21°C, w sypialni temperatura powinna być najniższa i nie przekraczać 17–19°C. W kuchni warto wykorzystać ciepło powstające przy pracach kuchennych, a temperatura ogrzewania nie powinna przekraczać 20°C. Obniżenie temperatury o 1°C w danym pomieszczeniu przekłada się na 5-8% oszczędności na opłatach za ciepło
  • ●odpowiednie wietrzenie pomieszczeń zimą - szybkie, intensywne wietrzenie powoduje mniejsze straty ciepła niż długotrwale uchylone okno.  Dzięki zakręceniu termostatu z wyprzedzeniem, unikamy sytuacji, w której termostat, rejestrując spadek temperatury wywołany otwarciem okna, automatycznie zintensyfikuje grzanie, aby zapobiec wyziębieniu pomieszczenia.
  • ●wykorzystanie okien - okna są ważnym punktem “ucieczki” ciepła z domu. Warto regulować okna w zależności od pory roku (tzw. pozycja letnia i zimowa, powodująca mniejsze lub większe dociśnięcie okna do framugi). Zasłanianie okien zimą ogranicza utratę ciepła, latem zaś ogranicza jego nagrzewanie. Odsłanianie ich w słoneczne zimowe dni pozwala na naturalne dogrzanie pomieszczenia.
  • ●usprawnienia instalacji grzewczej - do działań w tym zakresie należy odpowietrzanie kaloryferów, stosowanie sprawnych termostatów i ekranów zagrzejnikowych oraz serwisowanie urządzeń grzewczych i komina.

Inwestycje z zakresu termomodernizacji, wymiany tzw. “kopciuchów” czy instalacji odnawialnych źródeł ciepła (kolektory słoneczne, pompy ciepła) są kosztowne, ale jednocześnie oferowane są programy wsparcia z funduszy regionalnych, krajowych i europejskich. Wsparcie we wnioskowaniu oferują jednostki samorządu terytorialnego. Poszczególne nabory do programów wsparcia mają ograniczony czas trwania, jednak wciąż będą one ważnym elementem polityki energetycznej. Zwiększanie efektywności energetycznej budynków jest niezwykle istotne z punktu widzenia dbania o jakości powietrza i zdrowie wszystkich mieszkańców.

Zrealizowano w ramach projektu pn. “Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej na terenie miasta Siedlce” w ramach Priorytetu II Fundusze Europejskie na zielony rozwój Mazowsza, Działania 2.1 Efektywność energetyczna, programu Fundusze Europejskie dla Mazowsza 2021-2027


  1. Broszura 1 (pdf, 7MB)
  2. Broszura 2 (pdf, 5MB)
  3. Broszura 3 (pdf, 6MB)